సురక్షితమైన తాగునీరు లేకుండా గౌరవప్రదమైన, స్థిరత్వమైన, ఆరోగ్యవంతమైన జీవితాన్ని గడపడం దాదాపు అసాధ్యం. నీటిని పొందడం మానవ హక్కు. అయినప్పటికీ నేటికీ ప్రపంచ వ్యాప్తంగా 220 కోట్ల మంది సురక్షితమైన తాగునీరు అందుబాటులో లేకుండా జీవనం సాగిస్తున్నారు. ఇది వారి జీవితాలకు, విస్తృత సమాజానికి వినాశకరమైన ప్రభావాలను కలుగజేస్తుంది. ముఖ్యంగా ఆకలి, లింగ సమానత్వం, ఆరోగ్యం, విద్య, జీవనోపాధి, స్థిరత్వం, పర్యావరణ వ్యవస్థలకు సంబంధించి 2030 సుస్థిర అభివృద్ధి ఎజెండా జలచక్రం ఆవశ్యకతను నొక్కి చెప్పింది. అంతేకాక ”అందరికీ నీరు పారిశుధ్యం అందుబాటులో ఉండేలా చూసుకోవాలి. సురక్షితమైన నీరు, పారిశుధ్యం, పరిశుభ్రత, ఆరోగ్యం, శ్రేయస్సు కోసం అత్యంత ప్రాథమిక మానవ అవసరం. ఈ పురోగతి నాలుగు రెట్లు పెరగకపోతే 2030 నాటికి కోట్ల మంది మంది ప్రజలు ఈ ప్రాథమిక సేవలను కోల్పోతారు “ అని ఐక్యరాజ్య సమితి సుస్థిర అభివృద్ది లక్ష్యం తెలుపుతుంది.
అందరికీ అవసరం:
నీటి లభ్యత వ్యవసాయానికి, సమాజ స్థిరత్వానికి, శాంతి నిర్మాణాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది. వలసలను ఆపుతుంది. విపత్తు ప్రమాద తగ్గింపుకు దోహదం చేస్తుంది. నీరు కొరతగానూ, కలుషితమైనప్పుడు, సరిగా అందుబాటులో లేనప్పుడు ప్రజలు జీవనోపాధిని కోల్పోతారు. ఆహార భద్రత దెబ్బతింటుంది. ఇవి సంఘర్షణలకు దోహదం చేస్తుంది. వాతావరణ మార్పులకు అనుగుణంగా సమాజం మారడానికి నీరు కూడా ఒక ప్రధాన కారణం. ఇది వాతావరణ వ్యవస్థ, మానవ సమాజం, పర్యావరణం మధ్య కీలకమైన బంధంగా పనిచేస్తుంది. ప్రజలకు నీటిని స్థిరంగా, సమానంగా అందించినప్పుడు శాంతి, శ్రేయస్సులు బలీయంగా ఉంటాయి. సరైన నీటి యాజమాన్యం లేకుండా వివిధ రంగాల మధ్య నీటి కోసం పోటీ పెరిగి వివిధ రకాల నీటి సంక్షోభాలు పెరిగే అవకాశం ఉంది. ఇది నీటిపై ఆధారపడిన అనేక రంగాలలో అత్యవసర పరిస్థితులకు దారితీస్తుంది.
ప్రపంచ జల దినోత్సవం:
1993 నుండి ప్రతి సంవత్సరం మార్చి 22న ప్రపంచ జల దినోత్సవం. “ఇది మంచినీటి ప్రాముఖ్యతపై దృష్టి సారించే వార్షిక ఐక్యరాజ్యసమితి ఆచారం.” “ హిమానీనదాలను సంరక్షించుకోవాలి “ అనేది ఈ ఏడాది ఇతివృత్తంగా ఉంది.
మొదటి ప్రపంచ హిమానీనదాల దినోత్సవం:
క్రయోస్పియర్, వాతావరణ మార్పు, జలచక్రం, ఆర్థిక వ్యవస్థ, పర్యావరణం, సమాజం మధ్య కీలకమైన సంబంధాల గురించి ప్రపంచవ్యాప్తంగా అవగాహన పెంచడానికి 2025 ను అంతర్జాతీయ హిమానీనదాల సంరక్షణ సంవత్సరంగా ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రకటించింది, మార్చి 21న మొదటి ప్రపంచ హిమానీనదాల దినోత్సవాన్ని నిర్వహించనున్నారు. మంచు లేదా మంచు చలి. భూమి మీద మంచు, మంచు స్థితిని క్రయోస్పియర్ అంటారు. ఇది
ప్రతి జీవిని ప్రభావితం చేస్తుంది. వాతావరణం, జల చక్రాన్ని అర్థం చేసుకోవడానికి క్రయోస్పియర్ శాస్త్రీయ పరిశోధనను ముందుకు తీసుకెళ్లడానికి ఐక్యరాజ్యసమితి 2025–2034 వరకు క్రియోస్పిరిక్ సైన్సెస్ కోసం దశాబ్ద చర్యను ప్రకటించింది.
హిమానీనదాల ప్రాముఖ్యత:
భూమిపై ఉన్న మంచినీటిలో దాదాపు 70 శాతం మంచు లేదా మంచు రూపంలో ఉన్నాయి. దాదాపు 200 కోట్ల మంది ప్రజలు తాగునీరు, వ్యవసాయం కోసం హిమానీనదాలు, కరగుతున్న మంచు, పర్వతాల నుండి వచ్చే నీటిపైనే ఆధారపడుతారు. హిమానీనదాలు మానవ జీవితానికి చాలా కీలకం. త్రాగునీరు, వ్యవసాయం, పరిశ్రమలకు, విద్యుచ్ఛక్తి ఉత్పత్తికి, ఆరోగ్యకరమైన పర్యావరణ వ్యవస్థలకు చాలా అవసరం. హిమానీనదాలు ప్రకృతి ఖజానాలు. అవి విలువైన వనరును కలిగి ఉన్నాయి. కానీ మండుతున్న ఉష్ణోగ్రతలు హిమాలయాల నుండి ఆండీస్ వరకు, ఆల్ప్స్ నుండి ఆర్కిటిక్ వరకు రికార్డు వేగంతో కరిగిపోతున్నాయి. భూ ఉష్ణోగ్రతలు పెరుగుతున్న కొద్దీ ఘనీభవించిన నీటి శాతం తగ్గిపోతునే ఉంది.
కోట్ల మందిపై ప్రభావం:
హిమానీనదాల క్షీణత కారణంగా జలచక్రంలో అనూహ్యంగా మార్పులు చోటు చేసుకుంటున్నాయి. నదులలో నీటి ప్రవాహాలు మారుతున్నాయి. నగరాలు గ్రామీణ ప్రాంతాలలో ప్రాణాంతక వరదలు విరుచుకుపడి కోట్ల మంది ప్రజలను ప్రభావితం చేస్తున్నాయి. దిగువ ప్రాంత దేశాలు అస్తిత్వ ముప్పులను ఎదుర్కొంటున్నాయి. కరువులు సంభవిస్తున్నాయి. కొండచరియలు విరిగి పడుతున్నాయి. నీరు, భూమి కోసం పోటీ ఉద్రిక్తతలను తీవ్రతరం చేస్తోంది. పెరిగిన హిమానీనద ద్రవీభవనత ప్రపంచ సముద్ర మట్టం పెరుగుదలకు గణనీయంగా దోహదపడింది. నేటి సముద్ర మట్టం 1900సం.కంటే దాదాపు 20 సెం.మీ. ఎక్కువగా ఉంది. దీనివలన ప్రజలు, పర్యావరణ వ్యవస్థలు వినాశనానికి గురయ్యే ప్రమాదం లేకపోలేదు.
హిమానీనదాలు క్షీణిస్తున్నాయి.
ప్రపంచవ్యాప్తంగా హిమానీనదాలు తగ్గిపోతున్నాయి. ప్రపంచ వాతావరణ సంస్థ ( డబ్ల్యూఎంఒ) ప్రకారం 2023 సంవత్సరంలో ప్రపంచ వ్యాప్తంగా హిమానీనదాలు 600 గిగాటన్ల కంటే ఎక్కువ నీటిని కోల్పోయాయి. ఒక గిగా టన్ను అంటే వంద కోట్ల టన్నులకు సమానం. గత 50 ఏళ్లలో ఇదే గరిష్ఠం కావడం గమనార్హం. ఆఫ్రికాలో, ఐకానిక్ మౌంట్ కిలిమంజారో దాని మంచు క్షేత్రాన్ని కోల్పోతోంది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా పెద్ద ధ్రువ మంచు పలకలను మినహాయించి, హిమానీనదాలు, మంచు కప్పులు వాతావరణ మార్పులను తగ్గించకపోతే వాటి ద్రవ్యరాశిలో దాదాపు 60 శాతం కోల్పోతాయని అంచనా. మధ్య యూరప్, ఉత్తర, దక్షిణ అమెరికా, మధ్య ఆసియా, న్యూజిలాండ్‌లలో హిమానీనదాలు తగ్గుతున్నాయి.
నీటి కోసం వాటిపై ఆధారపడిన ప్రజలకు ఇది వినాశకరమైన పరిణామాలను కలిగిస్తుంది. ప్రపంచ జల చక్రంలో హిమానీనదాలు కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. కాలానుగుణంగా నీటి లభ్యతను నియంత్రిస్తాయి. ఉష్ణోగ్రతలు పెరుగుతూనే ఉంటే, వాటి జలసంబంధమైన సహకారం తగ్గుతుంది. ఇది నీటి సరఫరాలో గణనీయమైన అంతరాయాలకు దారితీస్తుంది. శతాబ్దం చివరి నాటికి, హిమానీనదాల ప్రవాహం గణనీయంగా తగ్గుతుందని అంచనా వేయబడింది. వేగవంతమైన ప్రణాళిక లేని పట్టణీకరణ, అలాగే వాతావరణ మార్పు పర్యావరణ వ్యవస్థలను బెదిరిస్తుంది. నీటి లభ్యత, నాణ్యత, భద్రతను ప్రభావితం చేస్తుంది. హిమానీనదాలు అదృశ్యమైతే, మనం మరిన్ని కరువులను ఎదుర్కొంటాము. సమాజాలకు నీటిని అందించడానికి కష్టతరం అవుతుంది. ఇది పర్యావరణ వ్యవస్థలు, ఆర్థిక వ్యవస్థలు, మన సమిష్టి భవిష్యత్తును బెదిరిస్తుంది.
హిమానీనదాల సంరక్షణ:
హిమానీనదాల సంరక్షణ అనేది మానవ మనుగడకు ఒక వ్యూహం. హిమనదీయ తిరోగమనాన్ని నెమ్మదింపజేయడానికి గ్రీన్‌హౌస్ వాయు ఉద్గారాలను తగ్గించాలి. తగ్గిపోతున్న హిమానీనదాలకు అనుగుణంగా స్థానిక వ్యూహాలు చాలా అవసరం. గ్లోబల్ వార్మింగ్‌ను 1.5 డిగ్రీల సెల్సియస్‌కి పరిమితం చేయడానికి కృషిచేయాలి. కరిగే నీటిని మరింత స్థిరంగా నిర్వహించాలి. ఈ ప్రపంచ జల దినోత్సవం నాడు వాతావరణ మార్పులను, ప్రపంచ నీటి సంక్షోభాన్ని పరిష్కరించడానికి మన ప్రణాళికలలో హిమానీనదాల సంరక్షణను కేంద్రంగా ఉంచడానికి మనం కలిసి పనిచేయాలి. ఈ సంవత్సరం ప్రపంచ జల దినోత్సవం ప్రపంచ వాతావరణ సంస్థ, యునెస్కో సమన్వయంతో నిర్వహిస్తున్న అంతర్జాతీయ హిమానీనదాల సంరక్షణ సంవత్సరం 2025తో సమానంగా గమనించబడుతుంది.
ఈ చొరవ హిమానీనదాల కీలక పాత్రపై ప్రపంచవ్యాప్తంగా అవగాహన పెంచడం, నిర్దిష్ట చర్యను ప్రోత్సహించడం, శాస్త్రీయ పరిశోధనలను మెరుగుపరచడం, హిమానీనదాల సంరక్షణకు విధాన చట్రాలు, ఆర్థిక సహాయాన్ని బలోపేతం చేయడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. హిమానీనదాలను సంరక్షించడానికి వాతావరణాన్ని స్థిరీకరించడం అవసరం. ఇది కేవలం పర్యావరణ సమస్య కాదు ఇది మనుగడ వ్యూహం. స్థిరమైన పట్టణ ప్రణాళిక, భూవినియోగాన్ని ముందుకు తీసుకెళ్లడం, స్థితి స్థాపక మౌలిక సదుపాయాలు, ప్రకృతి ఆధారిత పరిష్కారాలలో పెట్టుబడి పెట్టడం, నీటి వినియోగాలను బలోపేతం చేయడం, సమాజ భాగస్వామ్యాన్ని ప్రోత్సహించడం వంటి చర్యల ద్వారా హిమానీనద సంరక్షణకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం అన్ని దేశాల ఉమ్మడి బాధ్యత.
